Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki rozpoczęła konkurs specjalny na projekty badawcze pod hasłem: „«Epokowa zmiana»? Inwazja Rosji na Ukrainę i jej wpływ na Polskę i Niemcy”. Jego celem jest analiza obecnych dynamicznych przemian i ich oddziaływania na wewnętrzne konflikty polityczne w Polsce i w Niemczech oraz szerzej rozumianą sytuację polityczną w Europie.

O kilkuletnie dofinansowanie w maksymalnej wysokości 400 000 euro mogą się wspólnie ubiegać zespoły naukowe z polskich i niemieckich uniwersytetów lub innych instytucji akademickich. Termin składania wniosków upływa 10 grudnia 2024 roku. Możliwy jest również udział dodatkowych partnerów z innych krajów. 

Od 2023 r. Polsko-Niemiecka Fundacja na Rzecz Nauki wspiera finansowo projekt syntezy, która ma na celu przedstawienie historii niemieckiej okupacji Polski podczas II wojny światowej. Polsko-niemiecki zespół pod kierownictwem Pawła Machcewicza (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie) oraz Stephana Lehnstaedta (Uniwersytet Touro w Berlinie), we współpracy z Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą oraz Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie, opracowuje kompleksowy przegląd wszystkich ważnych aspektów historii polsko-niemieckich stosunków w latach 1939-1945. Publikacja ukaże się w językach polskim i niemieckim. Pięć głównych rozdziałów zostanie poświęconych niemieckim okupacyjnym planom, strukturom i personelowi, polityce wyzysku i eksterminacji, życiu codziennemu ludności, a także religii i kulturze oraz – co szczególnie ważne – ruchowi oporu, nie pomijając jednak kwestii współpracy z okupantem. Analizie zostaną poddane też różne przekazy wizualne utrwalające rzeczywistość niemieckiej okupacji ziem polskich. Kierownicy projektu zaprezentowali koncepcję publikacji w dniu 10 czerwca 2024 r. w Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie.

Zdjęcie: © Jakub Sawicki

23. Nagrodę Viadriny otrzymał politolog, członej Rady Naukowej PNFN i były dyrektor Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, prof. dr hab. Klaus Ziemer. Uniwersytet Europejski Viadrina uhonorował uznanego eksperta i analityka stosunków polsko-niemieckich uroczystą ceremonią wręczenia Nagrody, która odbyła się 16 maja 2024 r.

Nagroda Viadriny symbolizuje porozumienie między narodami, pokój i wolność we wspólnym europejskim domu – wartości, które stanowią fundament założonej w 1991 r. jako Uniwersytet Europejski Viadriny.

*Zdjęcie © Heide Fest

Prof. Hans Joachim Meyer 13.10.1936 – 29.3.2024

Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Hansa Joachima Meyera, wieloletniego członka Rady Naukowej Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki, językoznawcy i eksperta ds. polityki naukowej.

Od 1990 roku Hans Joachim Meyer współkształtował niemiecką politykę naukową na czołowych stanowiskach (w tym jako ostatni Minister Nauki NRD i przez dwanaście lat jako saksoński Minister Nauki i Sztuki). Tę ekspertyzę jak i inne cenne doświadczenia wniósł on do Rady Naukowej naszej Fundacji, której był członkiem-założycielem w latach 2008-2017. W ciągu tych prawie dziesięciu lat położył wielkie zasługi dla rozwoju Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki. W szczególności koncentrował się na różnorodnych aspektach wielojęzyczności w nauce i społeczeństwie, która odgrywa również ważną rolę w stosunkach polsko-niemieckich. Podczas obrad gremiów Fundacji prof. Meyer niejednokrotnie wskazywał na jednostronne postrzeganie stosunków wewnątrzniemieckich i wyjaśniał nieporozumienia. W ten sposób przyczynił się również do zróżnicowanego zrozumienia stosunków polsko-niemieckich.

Jesteśmy mu głęboko wdzięczni za jego wyjątkowe zaangażowanie. Składamy wyrazy głębokiego współczucia jego rodzinie i bliskim.

Zarząd, Rada Naukowa i pracownicy Biura PNFN

Umowa międzyrządowa umożliwi Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki wspieranie dodatkowych projektów badawczych
Podpisanie umowy 21 czerwca 2023 roku w Ministerstwie Edukacji i Nauki w Warszawie

21 czerwca 2023 roku przedstawiciele polskiego i niemieckiego ministerstwa nauki – sekretarz stanu prof. Sabine Döring i sekretarz stanu Wojciech Murdzek podpisali, w obecności ambasadorów Polski i Niemiec oraz zarządu PNFN, w Warszawie umowę międzyrządową zmieniającą umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy w ramach Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki. Nowy zapis w umowie tworzy prawną podstawę wspierania w przyszłości działalności statutowej Fundacji. Każda ze stron może przekazać do 500 tysięcy euro rocznie.

Cornelia Pieper, przewodnicząca Zarządu Fundacji i konsul generalna Niemiec w Gdańsku, skomentowała: „Porozumienie to otwiera drzwi do dalszego wspierania większych projektów badawczych dotyczących centralnych tematów polsko-niemieckich. Cieszymy się z dążenia obu rządów do kontynuowania tej ważnej formy współpracy polsko-niemieckiej”.

Komunikat prasowy, 21.06.2023 r.

W ramach konkursu specjalnego PNFN zespół naukowców przeprowadził szeroko zakrojone badania, zgłębiające komunikację między Polakami i Niemcami oraz ich sposób komunikowania o sobie nawzajem. Projekt „Aktorzy, obszary, sposoby – komunikacja polsko-niemiecka: ze sobą i o sobie” został zrealizowany we współpracy Instytutu Spraw Publicznych w Warszawie i Deutsches Polen-Institut w Darmstadt.

Efektem jest szereg wydarzeń, badań i dostępnych online publikacji, które z różnych perspektyw analizują m.in. takie elementy relacji polsko-niemieckich jak sposób postrzegania kraju sąsiada, tematu wojny czy przekazów obecnych w mediach społecznościowych. Jednocześnie autorzy projektu stworzyli rekomendacje, których celem jest zwiększenie autorefleksji oraz wrażliwości na sąsiada i partnera, a tym samym ułatwienie polsko-niemieckiej komunikacji.

Więcej

Naukowcy z Uniwersytetu Bayreuth i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy przeprowadzili analizę obszernego korpusu tekstów prasowych dotyczących wydarzeń medialnych istotnych zarówno dla Polaków jak i dla Niemców. Celem zrealizowanego w latach 2019-2023 projektu „Emocjonalne sąsiedztwo. Afekty w polsko-niemieckich dyskursach medialnych od przystąpienia Polski do UE” było zbadanie, jakie jawne i ukryte emocje pojawiają się w przekazach prasowych i w jaki sposób wpływają one na afektywne światopoglądy, które są następnie reprodukowane i rozpowszechniane.

Wyniki tych badań pozwoliły wykazać różnice między polskim i niemieckim dyskursem medialnym, a także zrozumieć ich przyczyny, co może stanowić impuls do przygotowania dyskursywnie realizowanej „polityki afektów” rozumianej jako polityka promujących współpracę emocji.

Więcej